Aprende kona-ba Aflatoxin Quick Test atu hadi’a seguransa ai-han

Peritu aflatoxin husi Austrália, Dr. Ivan Kennedy, Dr. Graeme Wright no Dr. Francisco Sanchez-Bayo husi QTT technologies, uja tempu semana ida iha fin de Novembru hodi fó treinamentu ba staff sira iha Ministériu da Agrikultura i Peskas (MAP) kona-ba uja pakote testu lais foun atu sukat aflatoxin iha batar, forerai no ai-farina.

© Yessy Betty/Seeds of Life

© Yessy Betty/Seeds of Life

“Normalmente wainhira imi sukat aflatoxin iha ai-han musan no iha produtu ai-han imi presiza ekipamentu neebe sofistikadu hanesan High-Performance Liquid Chromatography (HPLC). Ida ne’e hanesan ekipamentu neebe espesializadu tebes no agora daudaun la disponível iha Timor-Leste,” tenik Dr. Wright.

“Teknolojia foun ida ne’e hanaran Aflatoxin Quick Test, neebe hanesan testu anti-body bazeadu. Tékniku ida ne’e  presizu/akurat tebes no kompara di’ak liu ho HPLC, maibe mos baratu liu, fasil liu no la presiza ekipamentu espesializadu ruma. Aflatoxin Quick Test ida ne’e sei fornese kapasidade ba Timor oan sira atu koko lalais aflatoxin neebe iha ai-han oioin ho maneira neebe baratu liu”

 © Yessy Betty/Seeds of Life

© Yessy Betty/Seeds of Life

Dorilanda Lopes, Ofisiál Fini husi munisípiu Bobonaro haktuir katak treinamentu ne’e fó talentu foun ba nia.

“Ida ne’e hanesan oportunidade di’ak liu atu aprende tékniku foun no sei fó benefísiu di’ak tebes ba hau nia serbisu hanesan Ofisiál Fini. Ami iha ona kapasidade atu kontrolla kualidade fini no agora aumenta tan ho talentu foun ida ne’e, ami bele hatene oinsa atu monitoriza no kontrolla kualidade ai-han.”

“Testu ne’e ladún difisil atu halo. Nia pakote mos kamaan los nune’e bele fasilita atu halo testu iha terreñu no fahe nia rezultadu ba agrikultór sira, tanba maioria agrikultór agora daudaun la hanoin to’o ba problema ida ne’e.”

“Ho pakote Aflatoxin Quick Test ita bele hetan nia rezultadu iha óras 1 nia laran deit no 90% di’ak no los liu. Ida ne’e fasil tebes atu uja, ho treinamentu badak neebe fó, ema idaidak hatene ona kona-ba oinsa atu uja.”

Nune’e mos, Luis Almeida, Koordenadór Peskiza Nasionál haktuir katak pakote ne’e ajuda tebes ba ita nia serbisu.

“Kona-ba testu aflatoxin, hau baibain haruka nia sample ba Indonézia para analiza nia HPLC. Maibe kuaze karun tebes, gasta to’o maizumenus $120 por sample no presiza tempu naruk uitoan atu hetan nia rezultadu.”

“Ho pakote Aflatoxin Quick Test ita bele hetan nia rezultadu iha óras 1 nia laran deit no 90% di’ak no los liu. Ida ne’e fasil tebes atu uja, ho treinamentu badak neebe fó, ema idaidak hatene ona kona-ba oinsa atu uja. Ita mos bele poupa osan liu husi testu sample primeiru ho deskonfia nível aflatoxin aas iha rai laran antes haruka ba rai liur hodi halo validasaun ofisiál ba HPLC.”

© Yessy Betty/Seeds of Life

© Yessy Betty/Seeds of Life

Tuir Dr Wright, kapasidade atu realiza aflatoxin test iha rai laran sei lori benefísiu barak iha monitorizasaun no kontrolla seguransa ai-han iha Timor.

“Ho teknolojia simples hanesan ne’e iha ema barak, agronomista sira, sientista ai-horis no espesialista laboratóriu sira bele halo analiza ida ne’e ho fasil, no bele realiza iha to’os laran. ida ne’e mos sei fasilita reguladór governu sira atu monitoriza, kontrolla, no minimiza problema seguransa ai-han.  Ema barak liu tan mak sei sente kona-ba impaktu husi konsumi ai-han neebe kontaminadu ho aflatoxin.”

Durante treinamentu ne’e la’o, maizumenus iha sample 20 husi batar no forerai no sample 2 husi ai-farina mak konsege koko inklui mantega forerai ho marka lokál. Atu halo validasaun ba nia rezultadu maka iha sample aflatoxin pozitivu

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.